کتێبی “ژانی گەل” یەکێکە لە ناودارترین و گرنگترین ڕۆمانەکانی ئەدەبیاتی کوردی، کە لە لایەن نووسەر، سیاسەتمەدار و ڕۆژنامەنووسە کوردەکە ئیبراهیم ئەحمەدەوە نووسراوە. ئەم کتێبە لە ساڵی ١٩٥٦ نووسراوە، بەڵام بەهۆی هەلومەرجی سیاسی ئەو سەردەمە تا ساڵی ١٩٧٢ لە بەغدا بە شێوەی کتێب چاپ نەکراوە. پێشتر لە ساڵی ١٩٦٩ بەشەکانی لە گۆڤاری “ڕزگاری” لە سلێمانی بڵاوکراونەتەوە.
ناوەرۆک و چیرۆک
“ژانی گەل” باس لە کێشە و ئازارەکانی گەلی کورد دەکات لە سەردەمی دەسەڵاتی ستەمکار و نادادپەروەر. چیرۆکەکە لەسەر کەسایەتییەکی سەرەکی بە ناوی “جوامێر” دروست بووە، کە کەسێکی سادەیە و دەکەوێتە ناو ڕووداوە سیاسی و شۆڕشگێڕییەکانەوە بەبێ ئەوەی ئاگاداری تەواوی ئەوە بێت کە چی دەگوزەرێت. جوامێر کاتێک ژنەکەی “کاڵێ” لە ژانی منداڵبووندایە، دەچێت مامانەیەک بێنێت، بەڵام لەو رێگەیەدا بە شێوەیەکی چاوەنەکراو دەکەوێتە ناو کۆمەڵێک شۆڕشگێرەوە کە دژی دەسەڵاتن، و دواتر بە تۆمەتی بەشداری لە شۆڕشەکە دەستگیر دەکرێت. ئەمەش وەک نموونەیەک بۆ نەزانی و مەینەتییەکانی کەسە سادەکان لە کۆمەڵگەیەکی پڕ لە نادادی پیشان دەدرێت.
تایبەتمەندییەکان
-
زمانی پاراو: کتێبەکە بە زمانی کوردیی سۆرانی بە شێوەیەکی سادە و ئەدەبی نووسراوە کە خوێنەر بە ئاسانی پەیوەندی پێوە دەکات.
-
ڕیالیزمی کۆمەڵایەتی: “ژانی گەل” یەکێکە لە نموونە سەرەتاییەکانی ئەدەبیاتی ڕیالیزم لە کوردیدا، کە بە وردی ژیانی کۆمەڵایەتی و سیاسی ئەو سەردەمە دەکێشێت.
-
پەیامی سیاسی: ئەم کتێبە نەک تەنها چیرۆکێکی ئەدەبییە، بەڵکو وەک بانگەشەیەک بۆ خەباتی کورد و بەرخۆدان دژی ستەم دەخوێنرێتەوە. ئیبراهیم ئەحمەد ئەم ڕۆمانەی بە خەباتکارانی ئەلجەزایر پێشکەش کردووە، کە ئەوەش ئاماژەیە بۆ هاوبەشی نێوان خەباتی کورد و خەباتەکانی دیکەی جیهان.
کاریگەری و وەرگێڕان
-
کتێبەکە بە چەندین زمان وەرگێڕدراوە، لەوانە فارسی (بە ناوی “درد ملت” لە ساڵی ١٩٨٠ لە لایەن محەمەد قازی و ئەحمەد قازی)، تورکی، فەرەنسی، و تەنانەت کوردیی کەرگمانجی (چاپی ١٩٩٢ لە ستۆکهۆڵم).
-
لە ساڵی ٢٠٠٧، فیلمێکی کوردی بە هەمان ناو لەسەر بنەمای ئەم ڕۆمانە دروست کراوە بە دەرهێنانی جەمیل رۆستەمی، کە وەک نوێنەری عێراق ناردرا بۆ خەڵاتەکانی ئۆسکار، بەڵام وەک پاڵێوراو قبوڵ نەکرا.
گرنگی مێژوویی و ئەدەبی
“ژانی گەل” وەک کتێبێکی سەرەتایی لە ئەدەبیاتی نوێی کوردیدا دەناسرێت کە کوردەکانی زیاتر لەگەڵ جیهانی ڕۆمان و ئەدەبیاتی بەرگری ئاشنا کردووە. لە کاتێکدا کە نووسینی شیعر و چیرۆکی شۆڕشگێڕانە بە ئاشکرا مەترسییەکی زۆری هەبوو، ئەم کتێبە توانی بە شێوەیەکی نهێنی و هونەری ئازار و خەباتی کوردەکان پیشان بدات.
چەند دێڕێک لە کتێبەکە: جا کاکی خۆم، دوای ئەوەی که بە سەر من و ماڵ‌ومناڵی من هات، دوای ئەوەی بینیم به بەر چاومەوە چی بە سەر گەل و وڵاتەکەشم دێت، ئەوەندەی سەری دەرزییەک پیاوەتی و جوامێری لەوەدا ئەبینیت که یەکێکی وەکوو من سەڵت‌وقوڵت و هەست‌بەلێپرسینەوەکەر و فرمانی نیشتمانی و نەتەوەیی خوازان، سەری خۆی کز بگرێت و مل بداته نان‌پەیداکردن؟ نانی چی و بۆ کێ؟ کێ هەیه نانێ بەو نرخه بهێنێ؟…
ژین بووک شوێنێک بۆ دۆزینەوەی باشترین کتێبەکان بە زمانی کوردی
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.